Diep in gedachten verzonken, dwaalde ik zonet samen met mijn hond door de smalle, onverlichte veldbanen, die ons via het Karkoolbos uiteindelijk naar mijn bankje op de top van de Noremansberg, zoals deze flank van de Bosberg heet, leidden. Vanwege de mist hing er een vredige stilte over deze uithoek van Galmaarden. Hoe ik op avonden als deze nog nooit al mijmerend op mijn bankje in slaap gesukkeld ben, is me een raadsel. Morgen omstreeks deze tijd zal de vredige stilte middels het vuurwerk en het uitbundige feestgedruis aan flarden worden geknald om het nieuwe jaar te verwelkomen. Zelf heb ik geen enkele reden om morgenavond uitbundig te feesten. Het voorbije jaar 2018 is dan ook zeer gunstig voor me geweest, en dus heb ik nog helemaal geen zin in een nieuw jaar. Tot overmaat van ramp is het over een paar weken, op 15 januari, mijn verjaardag en word ik 45 jaar oud. Alweer een grote stap dichterbij de dood dus.

Vanavond dacht ik op mijn bankje uiteraard terug aan mijn sportieve hoogtepunten van 2018. Ik fietste uiteindelijk net iets meer dan 12500 km bij mekaar het afgelopen jaar, wat mijn totaal aantal fietskilometers sinds 1 oktober 2014 op net iets meer dan 50000 brengt, cijfers waar ik zelf van begin te duizelen. Exact vijf jaar geleden lag ik nog met 40 kilogram extra in mijn zetel, wachtend op mijn nakende dood. Mijn vijfenveertigste zou ik beslist niet halen, daar was ik toen wel van overtuigd.

Maar ik dacht eveneens aan dat steeds terugkerende zinnetje in alle nieuwsbulletins van Radio 2 vandaag. “Het wordt de komende dagen niet warmer dan 10°”, meldden de nieuwslezers ieder uur, ietwat teleurgesteld. Alsof ze verwachtten dat het vanaf Nieuwjaar opnieuw 30° en meer zou worden. Het is verdorie putteke winter, beste nieuwslezers; exact dertig jaar geleden zei die goeie, ouwe Armand Pien tijdens zijn weerpraatje wellicht dat het niet warmer dan 0° zou worden de dagen nadien. Nee, met de winter van 2018-19 wordt het alweer niks, wat de immer positief ingestelde jongelui van NoodweerBenelux ook mogen beweren. Wekenlang lees ik daar nu al berichten over een nakende split van de polaire vortex, wat de kans op winterkou bij ons zou doen toenemen. Maar die split wil maar niet komen, en dus is het nog slechts een kwestie van dagen dat de krokussen en de paasbloemen hun kopje zullen boven steken in de tuin en ik alweer mijn korte fietsbroek tijdens mijn fietstochten mag dragen.

In gedachten reisde ik ook terug in de tijd, en wel naar oudejaarsdag 1988, toen ik veertien was en eigenlijk net hetzelfde deed als wat ik nu doe: mijn jaarlijst maken. Ik zag mezelf terug aan mijn schrijftafel op mijn koude, onverwarmde zolderkamertje zitten, naarstig alle 332 songtitels noterend van de singles die in 1988 in mijn persoonlijke top 30 hadden gestaan. Nadat alles opgeschreven was, begon ik de wekelijkse punten van iedere single op te tellen, en de uitkomst noteerde ik zorgvuldig naast de songtitels. Eens dat monnikenwerk gedaan was, kon ik de hele boel in de juiste volgorde beginnen te rangschikken, om zo uiteindelijk bij mijn singles top 100 uit te komen, een top 100 die dat jaar overigens aangevoerd werd door ‘The time of my life’ van Bill Medley & Jennifer Warnes, dat maar liefst 521 punten had verzameld. Gelukkig hadden we toen thuis nog geen personal computer of een MacIntosh, zoals dat toen zo mooi genoemd werd, want anders had ik niet half zoveel plezier beleefd met het opstellen van mijn singles top 100. Jarenlang heb ik dat op die manier volgehouden, tot ik in 1992 eindelijk kon beschikken over de magische personal computer van mijn vriendin, die sinds kort mijn vrouw is. Vanaf dan typte ik mijn wekelijkse top 30 uit met het computerprogramma Word Perfect 5.1. En dankzij het computerprogramma Lotus 1-2-3 ging het opstellen van mijn jaarlijst heel wat sneller dan voordien. Maar ik ben dus zowat al mijn hele leven op het einde van ieder jaar bezig geweest met het noteren en rangschikken van platen.

1. MARIANNE FAITHFULL :: NEGATIVE CAPABILITY

Ook Marianne Faithfull reisde op haar nieuwe plaat ‘Negative capability’ terug in de tijd. Zo zong ze voor deze plaat terug het liedje in dat haar op haar zeventiende naar het sterrenfirmament en in de armen van Mick Jagger, die het liedje samen met zijn goed vriend Keith Richards voor haar had geschreven, katapulteerde. Waar ‘As tears go by’ van de zeventienjarige Marianne nog in onschuld en levenslust baadt, verdrinkt de versie van de eenenzeventigjarige Marianne in melancholie. En terwijl Marianne haar doorrookte stem op haar zesendertigste nog sexy klonk op ‘Witches song’, klinkt haar stem nu, in een herbewerking van dat nummer, gebroken en levensmoe. Geen wonder dat ‘Witches song’ gevolgd wordt door Bob Dylans ‘It’s all over now, baby blue’, een intrieste versie die klinkt als een requiem. Zo begeerd als ze destijds was, zo eenzaam voelt Marianne zich nu, zoals blijkt uit het wanhopige ‘In my own particular way’, dat met z’n spookachtige arrangement zo weggelopen lijkt uit een vroege plaat van Nick Cave & The Bad Seeds. Ik denk nu in ‘t bijzonder aan de herneming van ‘Do you you love me?’ waarmee ‘Let love in’ uit 1994 eindigde. Saint Nick zelve zingt samen met Marianne de bloedmooie pianoballade ‘The gypsy faerie queen’, dat de sfeer van Nick zijn elpee ‘The good son’ ademt. Maar eigenlijk kan je haast ieder lied van ‘Negative capability’ op één of andere oude elpee van Nick Cave plaatsen. ‘Negative capability’ is een Nick Cave & The Bad Seeds-plaat, die door Marianne Faithfull ingezongen werd, zou je enigszins cynisch kunnen stellen. Grootste verantwoordelijke daarvoor is Cave zijn luitenant Warren Ellis, wiens treurige, typische vioolspel de heersende melancholie nog wat aandikt. Slechts één keer slaat de melancholische toon om in wanhoop tijdens het grimmige ‘They come at night’, een samen met Mark Lanegan geschreven, bezwerende bluessong over de diepe wonden en de trauma’s die de terroristische aanslag in de Parijse concertzaal Bataclan heeft nagelaten. Dat Parijs sinds de aanslagen nooit meer hetzelfde zal zijn als voordien, beseft Marianne als inwoner van de stad als geen ander. In de samen met Ed Harcourt geschreven elegie ‘No moon in Paris’, draagt ze haar oude, geliefde Parijs ten grave, ondertussen weemoedig mijmerend over de vergane glorie van de Lichtstad.

Melancholie, nostalgie, weemoed, vergankelijkheid, eenzaamheid, de dood; het zijn allemaal wachtwoorden om ‘Negative capability’ te kunnen binnentreden. Wat mij betreft, is ‘Negative capability’, vanwege die thematiek en de troosteloze manier waarop Marianne het allemaal brengt, de enige grote plaat die 2018 voortgebracht heeft. Het verbaast me dan ook ten zeerste dat deze plaat niet alle jaarlijsten aanvoert. Maar anderzijds verbaast het me ook niet, gezien ‘Alles is fantastisch!’ tegenwoordig het levensmotto is van heel wat mensen. Een plaat als ‘Negative capability’ past niet in de immer positieve denkwereld van dat soort mensen voor wie het leven één lang verblijf in Disneyland is. Zij vinden ‘Negative capability’ ongetwijfeld het lamlendige gezeur van een oude vrouw, die na een liederlijk leven vol sex, drugs & rock ‘n roll zelf haar huidige miserie gezocht heeft. Empathie is dat soort mensen nu eenmaal vreemd. Toch wens ik hen, en verder alle mensen van goede wil en mijn goede vrienden een gelukkig 2019.