2012: Aftellen naar de Apocalyps

“Wie schrijft, die blijft” is een gezegde dat we gerust kunnen schrappen. In dit digitale tijdperk is immers niets voor eeuwig. Ik heb blogs, internetforums en websites zien komen en gaan tijdens die 13 jaar dat ik een internetaansluiting heb. “Webarchive!”, hoor ik iemand roepen. Maar helaas bewaart webarchive dikwijls slechts een stukje van wat ooit was. Het ergste is dat je niet eens zelf kan bepalen of de dingen die je ooit online geschreven hebt mogen verdwijnen. Nee, een ander beslist dat wel voor jou. Zo verdween mijn eerste blog ‘Verre zwoenestreken’ enkele maanden geleden zomaar in het Grote Niets. Slechts een restje digitale as is er op webarchive van terug te vinden. Digitale as in een digitale urne. Ik vind dat bijzonder erg en triest. Op die oude blog had ik over waardevolle jeugdherinneringen geschreven, maar het was vooral een herinnering aan de eerste levensjaren van mijn dochter. Sinds enkele maanden is er niets meer. Het voelt aan alsof iemand mijn herinneringen gestolen heeft. Een gevoel van machteloosheid ook, want wie of wat kun je contacteren om je herinneringen terug te eisen? Het maakt me hoe langer hoe moedeloos om nog iets te schrijven op dit ellendige internet. Hogere machten die de levensduur van je schrijfsels bepalen vinden het toch allemaal maar waardeloos. Waar maakt Roeneke zich weer druk om zullen jullie je afvragen. Maar dat is het ‘m net: ik verafschuw die onverschillige digitale mentaliteit van tegenwoordig. We leven hoe langer hoe meer in de realiteit die beschreven en verfilmd werd in ‘1984’: we worden meer dan ooit geleefd, maar niemand die het door heeft. Met dank ook aan twitter en facebook. Een twitter account heb ik nog steeds niet, want ik word al bloednerveus als ik de razende vluchtigheid van dat duivelse instrument nog maar zie bij anderen. Toch beken ik schuld, want ik ben helaas wel een facebook verslaafde. 

Vooruit dan maar: ik zal maar toegeven dat ik een ouwe zaag geworden ben en roepen: “Vroeger was alles beter!” Nah, dat luchtte op. Het ergste is dat ik dat nog zelf geloof ook. Op m’n negende ging ik na schooltijd steevast voetballen. Om mijn huiswerk te maken had ik nadien immers nog een zee van tijd. Nu komt mijn negenjarige dochter thuis van school, neemt ze een kwartiertje pauze, heeft ze een berg huiswerk te maken en nadien moet ze voor bedtijd nog 1001 dingen doen: chatten op msn, website van Ketnet bekijken, even spelen op de playstation of nintendo, even lezen in een boek of strip, maar vooral: een keuze maken tussen tv-programma’s bekijken op Ketnet, vtmkzoom of Nickelodeon. Dikwijls wordt haar keuze bepaald door wat tegenwoordig ‘in’ is op de speelplaats. De ouders van de meeste van haar klasgenootjes zijn dan ook nog eens van mening dat hun kind een hobby moét hebben en dus hoor ik af en toe verhalen over schoolvriendinnetjes die tegen hun zin naar de muziek-, ballet-, teken- of andere onzinscholen of sportclubs moeten gaan. Mijn dochter gaat overigens ’s zondags dikwijls tegen haar zin naar de chiro. Tegen haar zin, inderdaad. Wellicht omdat die plotse vrijheid bij de chiro in schril contrast staat met de rest van haar stressvolle leventje, denk ik. Tijdens de week moét alles en tijdens die 3 uurtjes màg plots veel. Zij lijkt er moeite mee te hebben om die knop om te draaien. De aanmoedigingen van klasgenootjes om ook bij hun club te komen, helpen haar niet echt om met volle teugen te genieten van de vrijheid en het speelse karakter bij de chiro. Maar eenmaal ze er is, leeft ze zich daar tenminste eens helemaal uit, merk ik maar al te vaak. Een namiddagje chiro doet haar duidelijk deugd. Bij de chiro moeten er dan ook, in tegenstelling tot voornoemde scholen en clubs, géén apenkunstjes geleerd worden. Alleen goed zijn in ‘het varken uithangen’ volstaat er. Precies wat kinderen broodnodig hebben vandaag de dag: het varken kunnen en mogen uithangen. Tijdens mijn maandelijkse afspraak bij mijn psychologe merk ik immers maar al te vaak dat kinderen moeite hebben met de enorme prestatiedruk die hun ouders en de rest van hun omgeving hen opleggen. Vele kinderen zie je tegenwoordig letterlijk beven van de stress en hebben daardoor zelfs al last van angststoornissen. Ik ga inmiddels tien jaar iedere maand naar het centrum voor geestelijke gezondheid en in die periode zag ik in de wachtkamer een hele evolutie zich voor mijn ogen onttrekken: vroeger zag ik er kinderen van gescheiden ouders of kinderen waarvan één van de ouders overleden was. Of kinderen die duidelijk psychische en / of fysieke schade opgelopen hadden vanwege het drankprobleem of andere problemen van hun ouders, met leerproblemen tot gevolg. Maar de laatste 5 jaren zie ik meer en meer ‘gewone’ kinderen met ‘gewone’ ouders en dan vang je al eens gesprekken op tussen de kinderpsychologe en de ouders in de gang naast de wachtzaal. Vluchtige gesprekjes, uiteraard, want 5 minuten later moet dochterlief al in haar schattige roze tutu in de balletschool staan, want volgende week is er al een belangrijke voorstelling voor pers en publiek en dus moet er nog gauw en veel geoefend worden. We zouden toch niet willen zeker dat we geen goeie opnames hebben om op youtube te plaatsen, mevrouw de kinderpsychologe. Enfin, dit maar om te zeggen dat ik er meer en meer van overtuigd begin te geraken dat vroeger alles inderdaad beter was. Ook de muziek. 

Want ook voor de muziek heeft het internet meer kwaad dan goed gedaan en dan heb ik het niét over het illegale downloaden (da’s immers zooo 2002). Nee, ik heb het over iedere gek met een tweesnarige gitaar of een laptop en een internetaansluiting die vandaag zijn plaat maakt, ze op iets als bandcamp pleurt, waarna één of andere gespecialieerde website onzin uitkraamt als: “Meesterwerk!”, “Beter dan Dylan ooit geweest is!” Zo zijn er de laatste jaren wel duizenden gekken de revue gepasseerd en jammer genoeg ook in mijn cd-speler beland. Op sites als bandcamp, cdbaby, noisetrade en tientallen varianten stikt het van de zogenaamde onbegrepen en ondergewaardeerde onbekende singer-songwriters. In de lente van dit jaar werd je voor ‘achterlijke debiel’ uitgescholden als je nog nooit gehoord had van Adam Faucett en nu word je als ‘absoluut geen muziekkenner’ gebrandmerkt als je het plaatje van ene John Murry nog steeds niet gehoord hebt. Maar opgepast, want daar roept alweer een Groot Muziekkenner dat het digitale plaatje van ene Ethan Daniel Davidson eigenlijk nog veel en véél beter is dan de inmiddels alweer achterhaalde John Murry. Of om het te illustreren met een hilarische reactie op een recente cd-recensie:

“Wat een late recensie voor een album wat bijkans een half jaar uit is.

Als iets 5 sterren waard blijkt te zijn dan had het al veel eerder onder aandacht gebracht moeten worden.

Heb deze cd al zo vaak gedraaid dat hij ondertussen alweer uit zicht is verdwenen zoals dat meestal gaat met cd’s, ze beklijven je voor een periode en dan ga je weer op zoek naar een volgend kunststuk in de muziek. Maar 5 sterren verdient hij zeker.”

Hilarisch, jazeker, maar tegelijk ook triest, want dergelijke reactie illustreert de algemene muziekbeleving van vandaag. Na ‘muziekbeleving’ had ik bijna ‘bij muziekliefhebbers’ geschreven, maar bestaat die soort eigenlijk nog wel, ‘de muziekliefhebber’? Muziek is vandaag immers meer dan ooit als een blikje cola: als je het éénmaal geconsumeerd hebt, grijp je gewoon naar een volgend. En alweer moet ik schuld bekennen, want ik ben vrees ik ook slachtoffer van dat soort hedendaagse muziekbeleving. Gelukkig nog niet in dergelijke vergevorderde staat zoals hierboven geïllustreerd, maar toch. Zo heb ik dit jaar slechts 5 keer mijn ‘plaat van het jaar’ van vorig jaar (Gillian Welch – The harrow & the harvest) beluisterd en slechts 3 keer mijn ‘plaat van het jaar ‘ van 2010 (Neil Young – Le noise). Het heeft me dan ook doen inzien dat 99.9% van die plaatjes van die onbekende singer-songwriters totaal overbodig zijn. Het wordt tijd dat alle puristen in alle genres dit eens beginnen in te zien. 

2012 was voor mij dus duidelijk een vreemd muziekjaar. Achteraf bekeken lijkt het wel alsof ik in de laatste week van 2011 een Hoofdstuk had afgesloten, dat van mijn Americana-periode. Nochtans zag ik in die week één van de mooiste muziekdocu’s ooit: “Troubadour blues”; een docu van Tom Weber die 10 jaar lang een twintigtal Amerikaanse singer-songwriters letterlijk ‘on the road’ heeft gevolgd. De docu geeft je een kijk in het harde leven van de moderne, in de marge opererende Amerikaanse troubadours met Peter Case als centrale figuur. Je krijgt interviews en live-fragmenten met Case te zien over de periode 2002-2011, met als aangrijpende hoogtepunt het hartinfarct van Case begin 2009 (een paar dagen voor hij in Toogenblik Haren zou spelen) en de spontane steun van collega singer-songwriters middels fondsen en tributes die deze gebeurtenis teweeg bracht. Je krijgt ook livefragmenten te zien van het eerste concert dat Case gaf na zijn herstel in augustus 2009, ergens in een bomvolle ranch. Hoewel Case de rode draad doorheen de film is, krijg je ook veel interviews met andere singer-songwriters te zien: helden als Sam Baker, Slaid Cleaves, Dave Alvin, Mark Erelli, Chris Smither, Gurf Morlix, Mary Gauthier, ea. Slaid Cleaves wordt zelfs geïnterviewd in z’n oude rammelbak terwijl hij op weg is naar een optreden. Nog een ander aangrijpend moment in de film is het interview met Tracy Grammer, die in de zomer van 2002 haar man verloor na een fataal hartinfarct; de net geen 50 geworden singer-songwriter Dave Carter. “Troubadour blues” vond ik na afloop dan ook een absolute must voor de liefhebbers van hedendaagse Amerikaanse singer-songwriters. En eigenlijk is het ook zo’n beetje het vervolg op de legendarische ‘Heartworn highways’ docu uit de seventies, waarin de outlaw beweging van toen gevolgd werd, met Townes Van Zandt als centrale figuur. Dankzij “Troubadour blues” ging ik op zoek naar de cd’s van Dave Carter. Het waren meteen mijn eerste muzikale aankopen van 2012. 

Maar in diezelfde laatste week van 2011 ontdekte ik op youtube de ‘vinyl community’: een groep van internationale muziekliefhebbers die hun liefde voor vinyl in’t bijzonder en muziek in’t algemeen via filmpjes op youtube met de wereld delen. Ze tonen hun nieuwe aankopen, hun favoriete platen, organiseren prijsvragen, starten threads over diverse muzikale onderwerpen, etc. De youtube vinyl community is inmiddels zo groot geworden dat het onmogelijk is ieder lid te volgen en dus pik je er gaandeweg je favorieten uit die je dan blijft volgen. De eerste vinyl community filmpjes die ik zag waren van Brandon aka mrhoffame; een Amerikaanse leeftijdsgenoot uit Saint Louis die helemaal in de ban is van all things metal en nog steeds verknocht is aan datgene waarmee het voor hem allemaal begonnen is: de hitparademuziek uit de 80s. Hoe meer ik van z’n filmpjes bekeek, hoe meer ik me realiseerde dat die kerel ook mijn verhaal vertelde, want tenslotte ben ik ook opgegroeid met de 80s-pulp. Eigenlijk was dat best confronterend: het gaandeweg realiseren dat die muziek, hoezeer ik ze de jaren nadien ook verafschuwde, hoe dan ook mijn verleden is. En of je het nu wil of niet, je muzikale verleden draag je voor eeuwig en altijd mee. En in mijn geval is dat muzikale verleden, net als bij mrhoffame, begonnen bij ‘Thriller’ van Michael Jackson. Ontkennen heeft geen zin. En net als hij luisterde ik eind jaren ’80 ook naar de hairmetal bands van toen, wat maakte dat ik dit jaar weer héél veel naar de oude platen van Poison, Skid Row, Whitesnake, Motley Crue en Def Leppard geluisterd heb. 

Via het youtube kanaal van mrhoffame kwam ik dan terecht op het kanaal van ‘Dan in Canada’; een legendarisch vinyl community lid die onlangs jammer genoeg om persoonlijke redenen zijn kanaal heeft stopgezet. Dankzij het enthousiasme en de kennis van Dan Hanycz ging ik voorzichtig recente en nieuwe doom metal kopen en tot mijn eigen stomme verbazing sprak het genre me nog enorm aan ook. Met als resultaat dat ik sindsdien een hele inhaalbeweging gedaan heb wat all things doom metal betreft, op die manier een label als Rise Above Records heb ontdekt en als gevolg daarvan de muziek van nieuwe Helden als Witchcraft heb leren kennen. Hun nieuwe plaat ‘Legend’ zal je dan ook hoog in mijn jaarlijst aantreffen. En dankzij vinyl community leden als Lj en Lazerrus ging ik ook een oude liefde uit mijn puberjaren herontdekken: classic (hard)rock en metal. Hun enthousiasme leidde ertoe dat ik dit jaar nog eens de nieuwe platen aanschafte van – houduvast – Rush, Kiss en Van Halen! En ik vind ze nog bijzonder straf ook! Niet dat zij mijn jaarlijst gehaald hebben, maar een recente retro hardrock supergroep als Black Country Communion dan weer wel. 

Tenslotte is er nog het 57-jarige vinyl community lid Dereck Higgins: een man die letterlijk z’n hele leven gewijd heeft aan de muziek: hij verzuipt letterlijk in de platen (hij heeft er naar schatting zo’n 20.000 bijeen gepropt in z’n schamele huis in een getto van Omaha én hij maakt zelf ook muziek die hij dan ook nog eens zelf uitbrengt op gelimiteerd vinyl én hij speelt mee in diverse projecten. Zo kwam ik er via zijn facebook achter dat Dereck 3 jaar geleden in onze eigen Botanique nog heeft opgetreden als basist bij de groep Son Ambulance. De enorme muziekkennis en de vele muziekwijsheden van Dereck heeft ertoe geleid dat ik anders naar muziek ben beginnen kijken en luisteren: hoe je het ook draait of keert; alle muziek is uiteindelijk allemaal business. Ik besefte dat ik mezelf de laatste jaren alleen maar had wijsgemaakt dat ik naar ‘pure’ artiesten had geluisterd. Een gegeven dat ik overigens pijnlijk bevestigd zag door een concert van Otis Gibbs in de zomer op het eilandje Tiengemeten. Gibbs stond er duidelijk met veel tegenzin z’n ding te doen en tot overmaat van ramp diste hij dezelfde verhaaltjes, die ik enkele jaren geleden al van ‘m hoorde, woord voor woord opnieuw op. Alles en iedereen leek Otis Gibbs die avond te irriteren, zelfs z’n publiek. Het resultaat: een gevallen held, en daarmee was ik meteen ook een illusie armer. 

Om maar te zeggen dat de youtube vinyl community m’n oren en ogen geopend heeft het voorbije jaar. Het heeft ertoe geleid dat ik diversere muziek gekocht heb en anders ben gaan luisteren naar muziek. Het resultaat is dat ik dit jaar maar liefst 238 nieuwe releases heb gekocht. Een persoonlijk record. Veel te veel natuurlijk, want vele dingen heb ik slechts hooguit twee keer beluisterd. Het strafste is: meestal gaat het om americana cd’s. Ik had dit jaar duidelijk enkele keren te veel de plaatjes van nieuwe, volgens sommigen nochtans niet te missen zeurende zinger-zongschrijvers gehoord. Toch heb ik ook nog van heel wat americana platen genoten; zij hebben dan ook zonder moeite mijn top 50 gehaald. Maar mijn jaarlijst is in ieder geval diverser dan ooit geworden. Dit zijn alvast de 188 afvallers:

Absynthe Minded: As it ever was
Adam Faucett: More like a temple
Alabama Shakes: Boys & girls
Alejandro Escovedo: Big station
Alexa Woodward: It’s a good life, honey, if you don’t grow weary
American Aquarium: Burn.Flicker.Die
Anais Mitchell: Young man in America
Anathema: Weather systems
Andrea Schroeder: Blackbird
Anna Coogan & Daniele Fiaschi: The nowhere, Rome sessions
Anthony D’Amato: Paper back bones
Balthazar: Rats
Band Of Horses: Mirage rock
Bap Kennedy: The sailor’s revenge
Baroness: Yellow & green
Bart de Win: Easy to see
Bat For Lashes: The haunted man
Ben Caplan & The Casual Smokers: In the time of the great remembering
Beth Orton: Sugaring season
Bettye LaVette: Thankful n’ thoughtful
Billy Joe Shaver: Live at Billy Bob’s Texas
Black Prairie: A tear in the eye is a wound in the heart
Blaudzun: Heavy flowers
Blaze Foley: Duct tape messiah
Boris McCutcheon: TVZ
Botanica: What do you believe in
Brad: United we stand
Brandi Carlile: Bear creek
Bring The Mourning One: Ukiah
Calexico: Algiers
Cam Penner: To build a fire
Carole King: The legendary demos
Carolina Chocolate Drops: Leaving eden
Cat Power: Sun
Chris Smither: Hundred Dollar Valentine
Chuck Prophet: Temple beautiful
Colin Brooks: Blood and water
Damien Jurado: Maraqopa
Dan Stuart: The deliverance of Marlowe Billings
Dans Dans: Dans dans
Dave McGraw & Mandy Fer: Seed of a pine
David Hidalgo, Mato Nanji & Luther Dickinson: 3 skulls and the truth
De Held: De held
Deftones: Koi no yokan
Dennis Kolen: The years of DK
dEUS: Following sea
Dexys: One day I’m going to soar
Dinosaur Jr.: I bet on sky
Dirty Three: Toward the low sun
Douglas Firs: Shimmer & glow
Drew Landry: Sharecropper’s whine
Drew Nelson: Tilt-a-whirl
Dry The River: Shallow bed
Elliott Brood: Days into years
Farrar, Johnson, Parker & Yames: New multitudes
Father John Misty: Fear fun
Fred Eaglesmith: 6 volts
Garland Jeffreys: The king of in between
Giant Giant Sand: Tucson
God’s Pee; Allelujah don’t bend ascend
Grant Peeples: Prior convictions
Gravenhurst: The ghost in daylight
Great Lake Swimmers: New wild everywhere
Gretchen Peters: Hello cruel world
Grizzly Bear: Shields
Hank Williams III: Long gone daddy
Heritage Blues Orchestra: And still I rise
Het Zesde Metaal: Ploegsteert
I See Hawks In LA: New kind of lonely
Ian Siegal & The Mississippi Mudbloods: Candy store kid
Iris DeMent: Sing the Delta
James Luther Dickinson & North Mississippi Allstars: I’m just dead I’m not gone
Jamey Johnson: Living for a song – a tribute to Hank Cochran
Jason Lytle: Dept. of disappearance
JD McPherson: Signs & signifiers
Jeff Black: Plow through the mystic
Jenn Rawling & Basho Parks: Take the air
Jerry Douglas: Traveler
Jim Byrnes: I hear the wind in the wires
Jim Lauderdale: Carolina moonrise
Jim White: Where it hits you
Jimmy LaFave: Depending on the distance
John Hiatt: Mystic pinball
John Mayer: Born and raised
Jon Dee Graham: Garage sale
Josh Ritter: Bringing in the darlings
Joy Mills: Trick of the eye
Julia Holter: Ekstasis
Justin Townes Earle: Nothing’s gonna change the way you feel about me now
Kasey Chambers: Storybook
Kasey Chambers & Shane Nicholson: Wreck & ruin
Kate Campbell: 1000 pound machine
Kelly Joe Phelps:
Brother sinner and the whale
Kevn Kinney & The Golden Palominos: A good country mile
Kin: Songs by Mary Karr & Rodney Crowell
Kiss: Monster
Kris Kristofferson: Feeling mortal
Lambchop: Mr. M
Lana Del Rey: Born to die
Lee Ranaldo: Between the times and the tides
Leeroy Stagger & His Band: Radiant land
Leonard Cohen: Old ideas
Lightnin’ Guy: Plays Hound Dog Taylor
Lisa Hannigan: Passenger
Loosegoats: Ideas for the travel down death’s merry road
Loudon Wainwright III: Older than my old man now
Luka Bloom: This new morning
Luluc: Dear Hamlyn
M. Ward: A wasteland companion
Mad About Mountains: Mad about mountains
Mad Buffalo: Red and blue
Mariee Sioux: Gift for the end
Marty Stuart & His Fabulous Superlatives: Nashville, volume 1
Mary Gauthier: Live at blue rock
Matt Elliott: The broken man
Matt Harlan & The Sentimentals: Bow and be simple
Mercyland: Hymns for the rest of us
Michael Kiwanuka: Home again
Motorpsycho: The death defying unicorn
Mumford & Sons: Babel
My Dying Bride: A map of all our failures
Nate Hall: A great river
Neneh Cherry & The Thing: The cherry thing
Norah Jones: Little broken hearts
Original Motion Picture Soundtrack: Lawless
Original Motion Picture Soundtrack: The broken circle breakdown
Otis Gibbs: Harder than hammered hell
Paradise Lost: Tragic idol
Patrick Watson: Adventures in your own backyard
Patti Smith: Banga
Paul Banks: Banks
Phantom Limb: The Pines
Qeaux Qeaux Joans: No man’s land
Rachel Harrington & The Knock Outs: Rachel Harrington & The Knock Outs
Rachel Sermanni: Under mountains
Rich Hopkins & Luminarios: Buried treasures
Rival Sons: Head down
Rob Lutes: The bravest birds
Rufus Wainwright: Out of the game
Rush: Clockwork angels
Ruthie Foster: Let it burn
Saint Vitus: Lillie: F-65
Sara Watkins: Sun midnight sun
Sarah McQuaid: The plum tree and the rose
Scott Kelly, Steve Von Till & Wino: Songs of Townes Van Zandt
Sean Rowe: The salesman and the shark
Shawn Colvin: All fall down
Shearwater: Animal joy
Sigur Ros: Valtari
Simone Felice: Simone Felice
Sons Of Bill: Sirens
Soulsavers: The light the dead see
South Memphis String Band: Old times there…
Spain: The soul of spain
StoneSour: House of gold & bones part 1
Storm Corrosion: Storm corrosion
Sun Kil Moon: Among the leaves
Susanna: Wild dog
Tame Impala: Lonerism
Testament: Dark roots of earth
The Band Of Heathens: The double down – live in Denver
The Coal Porters: Find the one
The Gaslight Anthem: Handwritten
The Greater Good: The greater good
The Jeffrey Lee Pierce Sessions Project: The journey is long
The Kenneth Brian Band: Welcome to Alabama
The Little Willies: For the good times
The Maldives: Muscle for the wing
The Mastersons: Birds fly South
The Scene: Code
The Shins: Port of morrow
The Smashing Pumpkins: Oceania
The Unthanks: Songs from the shipyards
The Vaccines: Come of age
The Van Jets: Halo
The Walkabouts: Berlin
The Wandering: Go on now, you can’t stay here
The xx: Coexist
Tindersticks: The something rain
US Rails: Southern canon
Van Halen: A different kind of truth
Van Morrison: Born to sing: no plan b
Walt Wilkins: Plenty
Will Johnson: Scorpion
Willie Nelson: Heroes
WitchSorr
ow: God curse us
Wovenhand: Live at Roepaen
Wrinkle Neck Mules: Apprentice to ghosts